Aan smaken en stijlen geen gebrek in de bierwereld. Ook op het gebied van hoe het bier aan de man wordt gebracht, zijn er verschillende mogelijkheden. Bier van het vat is een vereiste in horecazaken, terwijl bier in fles voornamelijk thuis wordt gedronken. Ook bier in blik is bezig aan een opkomst. Wij namen het vat, de fles en het blik onder de loep en ontdekten per verpakking tal van voor- en nadelen.
Vooraleer we onze analyse starten, is het belangrijk om stil te staan bij de factoren die een grote invloed hebben op de smaak van het bier: zuurstof, licht en temperatuur. Zuurstof laat bier oxideren waardoor bacteriën de kans krijgen om de alcohol om te zetten in azijnzuur. Licht verandert het karakter van de hop en de temperatuur kan bepaalde aroma’s uit het bier wegnemen. Om dit allemaal te vermijden, is het noodzakelijk om een verpakking te kiezen die zoveel mogelijk factoren buitenspel zet. En dat is mogelijk met zowel bier van het vat als bier in fles of blik.
Tot op de bodem van het vat
Beginnen doen we met een duik te nemen in een vat bier. Vaten of fusten beschermen het bier tegen de invloeden van zuurstof en temperatuur. Een vat bevat namelijk minder lucht per hoeveelheid bier, waardoor het bier minder gaat oxideren. Daarnaast heeft een vat een constante temperatuur omdat het de hele tijd gekoeld wordt. De smaak wordt dus niet aangetast.
Toch is er een nadeel verbonden aan bier van het vat en misschien heb je het zelf al ondervonden. De hoeveelheid koolzuurgas in tapbier is vaak hoger dan bier uit een fles of uit een blik. Die extra CO2 zorgt voor de nodige druk op het vat, maar vergroot ook de kans op hoofdpijn na het drinken van een paar biertjes. Gezond verstand zet dit nadeel gelukkig snel buitenspel.
Kleur is allesbepalend
Brouwerijen steken veel moeite in het ontwerp van het etiket op het bierflesje, want het oog wil ook wat. Maar draagt al die mooie schijn bij aan de smaak van het bier? In het geval van hergisting op fles is dat zeker het geval.
Als we de glazen fles verder bekijken, merken we echter enkele valkuilen. In de winkel of op café zien we voornamelijk bruine bierflessen. Dit komt omdat deze kleur de beste bescherming tegen licht biedt en zoals we weten heeft licht een negatieve invloed op de smaak van het bier. De ultraviolette stralen breken namelijk de hopmoleculen af wat zorgt voor een nare smaak. Test het thuis zelf maar eens uit: zet een fles bier een week lang in de koelkast en een fles bier een week lang op de vensterbank. We weten nu al welk biertje straks in de gootsteen belandt.
Toch zien we her en der ook doorzichtige en groene bierflesjes. Het is een feit dat deze bierflesjes weinig tot geen bescherming bieden tegen lichtstralen. Daarom gaan brouwerijen op zoek naar creatieve manieren om de flesjes donker en koel te bewaren. Vaak zien we een stuk karton liggen op een bak bier met doorzichtige of groene bierflessen. Soms worden de flessen gewikkeld in papier dat dan dient als etiket. Denk maar aan de Bacchus bieren van Kasteel Brouwerij Vanhonsebrouck.
Koel en donker bewaren
Brouwerijen hebben natuurlijk niet alles in de hand. In de supermarkt worden bierflesjes blootgesteld aan een grote hoeveelheid licht. Staan de flesjes uitgestald naast het raam, dan mag je er haast zeker van zijn dat de smaken niet meer in verhouding zullen zijn met elkaar. Ook de neonverlichting kan nefast zijn voor de smaak van bier in fles.
Daarnaast speelt de temperatuur een grote rol, want het is logisch dat bierflesjes vaker temperatuurswisselingen ondergaan dan een biervat. Tot slot is een bierfles niet volledig zuurstofdicht zodat het bier sneller gaat oxideren. En ook dat heeft helaas weer een invloed op de smaak van het bier. Deze nadelen zijn gelukkig minder van toepassing als je een flesje bier op café krijgt. Horeca-uitbaters zijn zich bewust van de invloeden van temperatuur en licht, en bewaren hun voorraad dan ook op een koele en donkere plaats.
De smaak van bier in blik
Bier in blik wordt populairder en de associatie met goedkope pilsjes wordt al minder snel gemaakt. Meer en meer zwichten mensen voor de voordelen van een blikje bier en dat zijn er toch best veel. De allereerste blikken bier werden in 1935 gevuld door het Amerikaanse Kreuger Beer. De keuze voor blik was goed doordacht, want aluminium is licht- en zuurstofdicht. Het bier kan dus niet oxideren en komt nooit in aanraking met lichtstralen. Met andere woorden: het bier behoudt zijn originele smaak.
Toch beweren sommige mensen dat het aluminium het bier een metaalachtige smaak geeft. Dit was misschien het geval bij de allereerste blikken bier, maar tegenwoordig is het productieproces van aluminium blikken zodanig gevorderd dat het materiaal geen smaak afgeeft. Als je dus nog een metalige smaak zou proeven, dan zit het wellicht tussen de oren en kan je het bier nog steeds uitschenken in een glas. Tenslotte drinken we bier vaak niet rechtstreeks uit de fles, dus waarom zouden we het rechtstreeks uit blik drinken?
Blik voor het klimaat
Net zoals bier in fles is bier in blik gevoelig aan temperatuurschommelingen. Echter is het zo dat bier uit blik veel sneller afkoelt dan bier uit fles. Het blikje hoeft dus geen uren in de koelkast te staan en dat vergt natuurlijk minder energie. Dat merk je op je energiefactuur en op lange termijn is dat ook beter voor het klimaat.
En dat Moeder Natuur voorstander is van bier in blik kan niemand ontkennen. Een leeg blik bier mag rechtstreeks de blauwe PMD-zak in en is volledig recycleerbaar. Ook zijn blikken bier beter te stapelen dan flessen bier, waardoor een vrachtwagen er meer kan vervoeren tijdens één rit. Zo moet de vrachtwagen minder vaak de weg op en dat resulteert in minder uitstoot.
Wikken en wegen
Met drie verpakkingen die elk tal van voordelen bieden voor de smaak hoeven we geen keuzes te maken. Vaten, flessen en blikken vinden elk op hun eigen manier de weg naar de bierliefhebber. Op café drinken we graag een tapbier en thuis kiezen we vaak voor bier in fles. Op evenementen zijn blikken bier aan een opkomst bezig en dat is te danken aan brouwerijen die zich inzetten om bier in blik te produceren. Eind 2019 stelde Kasteel Brouwerij Vanhonsebrouck uit Izegem zijn inhouse blikkenlijn voor. Hiermee geeft de familiebrouwerij van speciaalbieren het startschot voor een duurzame toekomst. Het is dan ook aan de brouwerijen zelf om te blijven innoveren in duurzame verpakkingen zodat de consument op een verantwoorde manier kan genieten van het ruime gamma bieren.
